بعد از استقرارسلسله صفویه،حكومتی در ایران شكل گرفت كه خود رابه مذهب شیعه متصل میكرد،با این وصف،مردم ایران نیز در فضایی كه بااعتقادات وآداب ورسوم شیعی همراه بود،زندگی میكردند.از جمله پیامدهای غیبت امام دوازدهم برای مذهب شیعه پیدایش فقیهانی بود كه پاسداری و تفسیر دینی مذهب شیعه را بر عهده داشتند.آنهادرطول زمان ازبعداقتصادی،اجتماعی،مذهبی و سیاسی درجامعه و میان عامه مردم به نفوذ وقدرت قابل توجه ای دست یافتند وبه تبع آن حكومتگران نیز برنفوذ وقدرت آنان صحه گذاشتند. بدین ترتیب روحانیت در حیطه عوامل مؤثرساخت قدرت سیاسی قاجاریه پیش از مشروطه قرار گرفت.در پاسخ به این پرسش كه چگونه این امر محقق شد باید گفت كه پس از سقوط صفویه درعهد سپری شدن دوران فتوت وجاری و روان شدن امنیت درآغازین روزهای حكومت آغامحمد خان قاجار،علمای شیعه قدرت و نمودی در جامعه ایرانی نیافته و تنها مقدمات تقویت نیروی خود را یافتند.
مهاجرت علما به عتبات عالیات و دوری گزیدن ازسلطه حكومت،آغاز سلطنت فتحعلی شاه و امنیت وآرامش حاصل ازآن و نیز تمایل شاه مبنی برجلب حمایت علماء از حكومت وهمچنین پیروزی و فتح علمای اصول بر اخباریون و صوفیه،نفوذ علمای طراز اول شیعه در جامعه ایرانی و به تبع آن نفوذ آنها درساخت قدرت سیاسی قاجار پیش ازمشروطه را موجب شد.
دردوره قاجاریه،علما علاوه برحفظ دیانت وظایف مهمی را در جامعه به عهده داشتند،ازجمله این وظایف میتوان به تولیت اوقاف خصوصی وآستان مقدس قبور امامان وتایید صحت اسناد مالكیت، گردآوری و توزیع انواع صدقه ها و پول هایی كه درراه مقاصد خیریه و دینی داده می شد،قضاوت و داوری و نیز آموزش اشاره داشت.بدین ترتیب محل درآمد علما از بقاع متبركه،مساجد و نذرهای افراد و تولیت اوقاف بود؛و بعضی از آنان از طریق تجارت كسب درآمد میكردند.
علمای عصرقاجاربرای حفظ وافزایش قدرتشان با شاه و بازیگران اصلی قدرت وعامل موثربرقدرت سیاسی به انحای مختلف دركشمكش ویاموافقت دائم بسرمی بردند وهمین كم وكیف ومیزان تاثیرپذیری وتاثیرگذاری آنان برساخت قدرت سیاسی راتعیین می نمود.
آغامحمدخان قاجار به سبب خصوصیات شخصی و حكومتی خود آنچنان با روحانیت در مسایل حكومتی حشر و نشر ننمود و فرصت ارز اندام برای علما باقی نگذاشت.
دوران حكومت فتحعلی شاه به سبب گسترش دربار و سامان اداری وحكومتی ونیزعلاقه فتحعلی شاه و وقوع جنگ های ایران وروس، زمینه مداخله بسیاری ازعلمای مهم درزندگی عمومی رافراهم كرد وآنها به تدریج دررویدادهای حكومتی به نفوذ موثری دست یافتند.
:: موضوعات مرتبط:
تاریخی ,
,
:: بازدید از این مطلب : 797
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0